Een tijd geleden ben ik een lang weekend met manlief op de motor weggeweest. We keken er al even naar uit, hadden er veel zin in en hebben ons ook enorm vermaakt. Maar helaas was er ook een moment waarop ik het eigenlijk helemaal niet zo naar mijn zin had. Dat was op zaterdagochtend.
Ik rij inmiddels al 14 jaar zelf motor, maar nog steeds zijn er momenten waarop ik niet lekker op mijn voertuig zit. Dat het niet lukt om soepeltjes te rijden, en vooral de bijzondere verrichtingen kosten me dan veel moeite. Heel irritant. Al kan het ook grappige momenten opleveren. Toen ik een paar jaar geleden demonstratief van mijn motor afstapte bijvoorbeeld en ervan wegliep toen bleek dat we een verkeerd weggetje ingeslagen waren en dat dat weggetje smal was, steil omhoog ging en doodliep.
Maar goed, terug naar die zaterdagochtend. Ik zat dus niet lekker op mijn motor, maar opgeven door om te keren is ook weer zoiets. En dus zette ik door, zoals ik op zulke momenten altijd doe. En probeerde ik er het beste van te maken.
Je wilt niet weten wat voor gesprekken ik op zo’n moment met mezelf in mijn hoofd voer. Op die bewuste zaterdag waren het gesprekken die wel een beetje hielpen, maar nog niet het gewenste resultaat hadden. Het was dus heel fijn dat we na ongeveer een uur rijden in het door ons beoogde stadje aankwamen en de motoren even konden parkeren voor een stuk verjaardagstaart en een kop koffie. Pfoeh, even van die motor af en mezelf resetten.
Ik merkte echter dat het onrustige gevoel in mijn lijf maar niet wegging. Ik bleef vooral bezig met de vraag hoe ik mijn motor zometeen in godsnaam soepel op de weg zou kunnen keren, voor de ogen van ál die terrasgangers. Hmmmm… er was kennelijk nog meer dan pauze, koffie en een stuk taart nodig om dadelijk lekker op de motor te kunnen stappen.
Toen manlief opstond voor een bezoek aan het toilet, greep ik vervolgens mijn kans. Ik zette een verandertechniek in die me al vaker geholpen heeft om met een onrustig, vervelend, knagend of onprettig gevoel te dealen. Ik moest focussen. Nee, niet door ‘mijn mentale aandacht op het door mij beoogde doel te richten’. Bij de vorm van focussen waar ik op doel, richt ik mijn aandacht juist op het brandpunt in mezelf.
Focussen is namelijk een techniek die je leert te luisteren naar de signalen van je lichaam. Het is als het ware luisteren naar het fluisteren in je lijf. Je doorvoelt de (subtiele) signalen van het lichaam aandachtig om er betekenis aan te kunnen geven, zodat je innerlijke belemmeringen kunt loslaten en verder kunt. Simpel gezegd ga je het contact met het onbestemde of vervelende gevoel in je lijf aan en voer je er een gesprek mee, om zo de dieperliggende betekenis te achterhalen.
Het bijzondere aan deze focustechniek vind ik dat je van nature de neiging voelt om juist weg te bewegen van dat akelige gevoel. Om het te onderdrukken. Door bijvoorbeeld allerlei gesprekken in je hoofd te voeren en jezelf adviezen en opdrachten te geven. Want ergens zijn we bang dat als we aandacht geven aan dat akelige gevoel, het ons nog meer in zijn greep krijgt. Ons misschien wel als een tsunami gaat overspoelen. En dat we dan helemaal niets meer kunnen. Maar juist door contact te maken met dat gevoel en als het ware naar binnen te gaan en ‘af te zakken’ naar die ene plek in je lichaam die zich laat horen, geef je het de ruimte om weg te gaan.
Benieuwd hoe het precies in zijn werk gaat, dat focussen? Lees dan hieronder verder. Het heeft mij die bewuste zaterdagochtend in ieder geval weer goed geholpen. Ik ben met hernieuwde energie op mijn motor gestapt en heb het aanbod van manlief om mijn motor voor mij te draaien afgeslagen. Ik heb mijn voertuig gestart en heb er een hele degelijke draai mee gemaakt. En in het uur dat erop volgde genoot ik ontzettend van mijn motorrit! Ik heb nu al weer zin in het komende motorweekend!
Door te focussen zet je de dialoog tussen je hoofd en je lichaam aan. Je maakt de weg vrij om je lichaam het antwoord te laten geven op vragen die je hebt. Het lichaam weet immers welke kant het op wil. Om goed te kunnen focussen, is het belangrijk een ruimte op te zoeken waar je alleen bent en waar je in alle stilte door de focusstappen heen kunt lopen. Het is bij focussen eveneens van belang dat je een bepaalde mate van alertheid behoudt. Dat je niet helemaal wegzakt in de ontspannenheid of in het ervaren problematische gevoel.
Neem een ogenblik de tijd om te ontspannen en in je lijf te zakken. Diep in- en uitademen kan daarbij helpen. Dat in je lijf zakken kost misschien wat tijd. Heb daar geen oordeel over, maar constateer dat je – zoals een omhoog gegooide veer tijd nodig heeft om naar beneden te dwarrelen – gewoonweg tijd nodig hebt om naar binnen te gaan en daarbinnen contact te maken met dat wat er is.
Als het lastig blijkt om je aandacht naar binnen te richten, omdat allerlei gedachten aan problemen of to-dolijstjes zich aandienen bijvoorbeeld, neem die gedachten dan waar en stapel ze als blokjes op elkaar in een hoek van je gedachtewereld. Of zet ze op wolkjes en laat ze uit je hoofd wegwaaien.
Is je aandacht naar binnen gericht, stel jezelf dan de volgende vragen: hoe gaat het in mijn leven en wat is voor mij nu het belangrijkste? Neem vervolgens waar wat er vanbinnen gebeurt? Houd je aandacht bij je lichaam. Laat de antwoorden langzaam naar boven komen. Als je de focusoefening doet vlak nadat zich een incident heeft voorgedaan en je dit met behulp van focussen wilt onderzoeken (bijvoorbeeld een onverklaarbare woede-uitbarsting of een plots opkomend gevoel van onrust), dan zal dit incident zich waarschijnlijk wel aandienen bij de vraag wat nu het belangrijkste voor je is. Kies in ieder geval één probleem/situatie en richt daar je aandacht op.
Onderzoek waar in je lijf je het gekozen probleem voelt. In je maag die zich omdraait, je buik die samentrekt, een hoge, snelle ademhaling, een samengeknepen keel… Alles is oké en waar. Ga het probleem niet analyseren en beoordelen, maar zoek naar de effecten in je lichaam. Laat het gevoel vrijuit tot je komen en wees nieuwsgierig, ontvankelijk en geef het onderzoekende aandacht.
Het kan zijn dat je nog geen woorden kunt geven aan het gevoel, omdat je nu vooral iets voelt wat voor jou nog vaag en onduidelijk is. Je bent je dan alleen bewust van de sensatie in je lichaam. Ook dat is helemaal oké.
De volgende stap is het ervaren gevoel weer te geven door het te typeren. Bedenk het niet met je hoofd, maar laat een zin, een woord, een beeld of een gebaar vanuit je lijf en het ervaren gevoel naar boven komen. Bijvoorbeeld: gespannen, vastgelopen, losgeslagen, als in een lawine, iets drukkends of als een gespannen boog die op springen staat.
Blijf bij je ervaren gevoel en het naar boven gekomen woord (of de zin, het beeld of het gebaar). Wissel je aandacht tussen beide af en ga na hoe ze met elkaar resoneren. Zoek eventueel door naar een nog betere typering en pas deze net zolang aan totdat het woord, het beeld, de zin of het gebaar precies bij jouw gevoel past. Waarschijnlijk merk je aan een (klein) signaal in je lichaam dat je de juiste typering te pakken hebt; dat ‘ie klopt.
Het kan zijn dat er door het labelen en resoneren al een verandering in je lijf heeft plaatsgevonden, en daarmee ook in de beleving van het probleem. Dan zijn de volgende stappen niet meer nodig.
Stel jezelf de volgende vragen:
Als er heel snel een antwoord op een vraag komt zonder verschuiving in het ervaren gevoel, laat het betreffende antwoord dan voorbijgaan. Richt je aandacht weer op het ervaren gevoel en op je label en blijf jezelf jouw vraag stellen. Wat dit probleem zo …(label) maakt bijvoorbeeld. Wat is het ergste van dit alles? Zodra je het juiste antwoord op een vraag gevonden hebt, zul je dat merken aan het ‘aha-gevoel’ dat je in je lijf voelt. Er verschuift iets, er is sprake van een licht meegeven of van een stukje opluchting.
Wat er ook kwam, je hebt het vriendelijk ontvangen en welkom geheten. Sta erbij stil dat je lichaam je geholpen heeft en antwoord heeft gegeven. Het kan zijn dat allerlei stemmen zich laten horen over wat je nu zou moeten doen. Of dat je de neiging hebt om te oordelen over wat je ervaren hebt. Maar laat het voor wat het is; schuif het aan de kant. Blijf bij de ervaren verschuiving en de antwoorden die je lichaam je gegeven heeft. Bescherm je ervaring tegen deze (zelf)kritiek en ga ervan uit dat de volgende stap zich vanzelf aan zal dienen.
Check vervolgens bij jezelf of er nog meer is wat om aandacht vraagt. Eenvoudigweg door stil te blijven, rustig adem te halen en met aandacht bij je lijf te blijven. Stel de vraag: is er nog meer? Neem waar wat er komt. Of wat er niet komt. Want het kan zijn dat de reeds gekregen antwoorden voldoende waren. Mocht zich nog wel iets aandienen, ga er dan op de hierboven omschreven manier mee aan de slag.
Focus net zo lang totdat zich niets meer aandient. Het enige wat je nu hoeft te doen, is in het moment blijven, rustig ademhalen, blij zijn met dat wat er nu is en niet gelijk een volgende stap willen zetten. Mocht je het toch niet kunnen laten om wat te doen en in beweging te komen, stel jezelf dan de volgende vragen:
Je zult merken dat als je dit vaker doet, je bedrevener wordt in het herkennen en benoemen van wat er vanbinnen gebeurt. Alles wat je aandacht geeft, groeit immers…
